Қазақстан әлемдегі алкоголь тұтыну деңгейі жоғары елдердің қатарында. World Population Review деректері бойынша, Қазақстан әлемде 68-ші орынға ие, ал ТМД елдері арасында Беларусь пен Ресейден кейінгі үшінші орында тұр. Орташа есеппен, қазақстандықтар жылына 6,38 литр алкогольді ішімдік тұтынады, оның ішінде еркектер — 10,3 литр, әйелдер — 2,76 литр.
Ал Түркістан облысы елімізде спиртті ішімдікті ең аз тұтынатын өңірдің бірі саналады. Тіпті Түркістан облысында ішімдіктен бас тартқан ауылдардың қатарына жетпіске жуықтап қалды. Аймақта салауатты өмір салтын ұстануға ниетті ауылдың қатары арта түскені қуантады.
Аймақтық тұтыну ерекшеліктері
Қазақстанның әртүрлі өңірлерінде алкоголь тұтыну деңгейінде айтарлықтай өзгерістер бар.
Шығыс Қазақстан облысы — тұрғындары жылына орта есеппен 16,2 мың теңге жұмсайды.
Алматы қаласы — 15,3 мың теңге.
Қарағанды облысы — 13,9 мың теңге.
Солтүстік Қазақстан облысы — 13,7 мың теңге.
Павлодар облысы — 12,9 мың теңге.
Ал ең аз тұтынатын өңірлер:
Қызылорда облысы — 1,3 мың теңге.
Түркістан облысы — 1,5 мың теңге.
Маңғыстау облысы — 1,6 мың теңге.
Алкогольге тәуелділік және денсаулыққа әсері
Қазақстанда алкоголь тұтыну деңгейінің жоғары болуы денсаулыққа теріс әсерін тигізуде. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша, елімізде әрбір 100 мың адамға шаққанда 180 адам алкоголь тұтынудан туындаған аурулардан қайтыс болған.
Жастар арасында да жағдай алаңдатарлық. 15-24 жас аралығындағы қазақстандықтардың 15%-ы алкогольді кемінде бір рет тұтынып көрген. Бұл жас топта оқу үлгерімінің төмендеуі, қылмысқа тартылу деңгейінің жоғарылауы байқалады.
Заңнамалық шектеулер мен шаралар
Қазақстанда алкоголь тұтынуды реттейтін бірнеше заңнамалық шаралар қабылданған:
Алкоголь сатуға шектеулер: 2023 жылы енгізілген заңға сәйкес, алкоголь өнімдерін сату уақыты шектеліп, тек белгіленген сағаттарда ғана сатуға рұқсат етілді.
Жастарды ақпараттандыру: Мемлекет тарапынан жастар арасында алкогольдің зияны туралы ақпараттандыру жұмыстары жүргізілуде.
Реабилитациялық орталықтар: Алкогольге тәуелділікпен күресу үшін түрлі реабилитациялық орталықтар жұмыс істейді, оларда психологиялық және медициналық көмек көрсетіледі.
Қазақстандағы алкоголь тұтыну деңгейі жоғары болғанымен, мемлекет тарапынан қабылданып жатқан шаралар бұл мәселені шешуге бағытталған. Заңнамалық шектеулер, жастарды ақпараттандыру және реабилитациялық орталықтардың жұмысы арқылы алкогольге тәуелділікті төмендетуге болады. Әр азаматтың денсаулығына жауапкершілікпен қарап, зиянды әдеттерден бас тартуы — қоғамның денсаулығын жақсартудың басты жолы.