ТҰТЫНУШЫНЫҢ ҚАНДАЙ ЗАҢДЫ ҚҰҚЫҚТАРЫ БАР?

Адамдардың көпшілігі, күн сайын сатып алу жасай отырып, сондай-ақ әр түрлі қызметтермен пайдалана отырып, сол тауарлар мен қызметтерді сатып алған кезде бөлшек сатып алу-сату мәмілелері тараптардың біріне айналатыны туралы мүлде ойланбайды. Осы мақалада біз тұтыну құқықтары мен мүдделері туралы әңгімелейміз.

Ұйымдармен жұмыстарды орындауға және қызметтерді көрсетуге шарт жасасқанда көрсетілетін қызметті берушімен күтпеген даулар жағдайына тұтыну құқықтары туралы әрқашан есте сақтау керек. Тұтынушының заңды құқықтары мен мүдделерін іске асыру үшін елеулі мүмкіндіктері бар. Мұндай жағдайларда сатушымен қарым-қатынас «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Заңымен реттеледі.

Тұтынушының қандай заңды құқықтары бар?

  • тауарларды, орындалатын жұмысты және көрсетілетін қызметті иеленуге еркін шарт жасасуға;
  • тұтынушылардың құқықтарын қорғау саласындағы ақпаратқа қол жеткізуге;
  • тауар, жұмыс, көрсетілетін қызмет туралы, сондай-ақ сатушы, дайындаушы, орындаушы туралы ақпарат алуға;
  • қауіпсіз тауарды, жұмысты, көрсетілетін қызметті сатып алуға;
  • тауарды, жұмысты, көрсетілетін қызметті еркін таңдауға;
  • тауардың, жұмыстың, көрсетілетін қызметтің тиісті сапасына;
  • тиісті де, тиісті емес те сападағы тауарды айырбастап алуға немесе қайтарып беруге;
  • тауардың, жұмыстың, көрсетілетін қызметтің кемшіліктері салдарынан өздерінің өміріне, денсаулығына және, немесе мүлкіне келтірілген залалды, зиянды толық көлемде өтетуге;
  • сатушыдан, орындаушыдан, дайындаушыдан тауарды сатып алу, жұмысты орындау, қызмет көрсету фактісін растайтын құжатты алуға;
  • ұтыс түрінде берілген, орындалған, көрсетілген тауардың, жұмыстың, көрсетілетін қызметтің сапасы бойынша ойындардың бастамашысына, ұйымдастырушысына кінә қоюға;
  • тұтынушылардың қоғамдық бірлестіктерін құруға;
  • моральдық зиянды өтетуге;
  • құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға;
  • Заңда көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға.

Шарт жасасу кезінде тұтынушылардың құқықтарын бұзатын және (немесе) оларға қысым жасайтын талаптар:

  • тұтынушының өміріне, денсаулығына және (немесе) мүлкіне зиян келтірілген жағдайда сатушыны (орындаушыны, дайындаушыны) жауапкершіліктен босату немесе оны негізсіз шектеу;
  • сатушы (дайындаушы, орындаушы) шарттық міндеттемелерін толық немесе ішінара орындамаған немесе тиісінше орындамаған жағдайда тұтынушының құқықтарын болғызбау немесе шектеу;
  • өтеулі тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша сатушы (орындаушы, дайындаушы) қосымша таңған тұтынушылардың міндеттерін белгілеу;
  • тұтынушы шарт бойынша міндеттемелерін орындамаған жағдайда оның мөлшерден тыс қомақты (тауар, көрсетілетін қызмет, жұмыс құнының отыз пайызынан астам) соманы төлеуі бойынша талапты белгілеу;
  • сатушыға (орындаушыға, дайындаушыға) шартты өзгерту және бұзу негiздерi мен тәртібі туралы Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің нормаларын сақтамастан, шартты біржақты тәртіппен өзгерту және (немесе) бұзу құқығын беру;
  • сатушыға (орындаушыға, дайындаушыға) шартты бұзған жағдайда ұсынылмаған тауар (көрсетілмеген қызмет, жұмыс) үшін төленген ақшалай соманы қайтармау құқығын беру;
  • сатушыға (орындаушыға, дайындаушыға) тауардың шарт талаптарына сәйкестігін анықтау құқығын беру немесе оған шартты түсіндіру құқығын беру
  • тұтынушыға шартты бұзу құқығын берместен, сатушыға (орындаушыға, дайындаушыға) бағаны ұлғайту мүмкіндігін беру;
  • сатушының (орындаушының, дайындаушының) өкілдері алған міндеттемелер бойынша оның жауапкершілігін шектеу;
  • егер сатушы (орындаушы, дайындаушы) өз міндеттемелерін орындамаған жағдайда, тұтынушының барлық міндеттемелерді орындау міндетін белгілеу;
  • міндеттемедегі адамдардың ауысуы туралы Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің нормаларын сақтамастан, сатушыға (орындаушыға, дайындаушыға) шарт бойынша өз құқықтарын және міндеттерін үшінші тұлғаға беру құқығын беру;
  • тұтынушылардың құқықтарын және заңды мүдделерін бұзатын және (немесе) оларға қысым жасайтын өзге де талаптар.

«Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Заңды толығырақ сілтеме арқылы біле аласыздар

https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z100000274_/z100274.htm

Өзекті мәселелер бойынша, Түркістан облысы тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаментінің сенім телефоны 8771-322-82-82, арқылы хабарласып жауап ала аласыздар. Сонымен қатар қазіргі таңда тұтынушылардын құқықтарын қорғайтын қоғамдық бірлестіктеріне хабарласа аласыздар ″Адал″ қоғамдық бірлестігіне (Түркістан қаласы бойынша) тел: 8771-828-82-32, 8-705-438-95-59, «Мейірім көзі» ҚБ тел: 87013364574, «Оңтүстік-Самұрық» ҚБ тел: 87028199050.

Пікір үстеу

Э-пошта мекенжайыңыз жарияланбайды. Міндетті өрістер * таңбаланған