Жақында Премьер-Министрдің орынбасары – сауда және интеграция министрі Серік Жұманғарин Түркістан облысы, Мақтаарал ауданының мақта және жылыжай көкөністерін өндірушілерімен кездесті. Бұл туралы Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің ресми ақпараттық ресурсы хабарлады.
Түркістан өңірі – Қазақстанда мақта өсіретін және жылыжай шаруашылықтары ең көп шоғырланған жалғыз аймақ. Жалпы ауданы 844 га республикадағы жылыжайлардың 67%-ы оған тиесілі.
Жыл сайын өңірде 300 мың тоннадан астам мақта өндіріледі, 22 мақта өңдеу зауытында 25 мың шаруа жұмыспен қамтылған.
Бүгінгі таңда елде мақтаны терең өңдейтін екі ғана кәсіпорын жұмыс істейді, екеуі де Түркістан өңірінде орналасқан, бірақ олардың қуаттылығы өңірде өндірілетін шикізаттың тек 15%-ын ғана өңдеуге мүмкіндік береді. Оны сату құны әлемдік нарықтағы мақта талшығының бағасына тікелей байланысты болғандықтан, әлемде мақта өнімдерін артық өндірген кезде оның сату бағасы күрт төмендейді. Бұл мәселе жыл сайын күрделене түсуде. Жағдайды шешу үшін терең өңдеуді қарқынды енгізу қажет.
Серік Жұманғарин өңірді өнеркәсіптік дамыту жобаларымен танысты. Жақын арада Мақтаарал, Ордабасы, Сауран, Шардара және Жетісай аудандарында 12 тоқыма тігін фабрикасын ашу жоспарланып отыр.
Нәтижесінде мақта талшығын терең өңдеу көлемі 17 мыңнан 66 мың тоннаға дейін ұлғайтылады. Мақтаарал ауданында 5 жыл ішінде мақта-тоқыма кешені құрылады, оның ішінде мақта өңдеу зауыты, логистикалық хаб, трикотаж өндірісі, бояу және әрлеу және тігін фабрикалары салынады. Облыстың осы ауданында келер жылы мақта жіп және иірілген жіп өндіретін зауытты іске қосу жоспарлануда. Ал биыл «Turkistan» индустриялық аймағы базасында шұлық бұйымдары мен костюмдер шығаратын кәсіпорынды іске қосу жоспарланған.
Серік Жұманғаринмен кездесуде мақта зауыттарының өкілдері мен шаруалар саланың өзекті мәселелерін айтты. Екі негізгі мәселе – субсидиялар және жеңілдетілген несиелеу. Атап айтқанда, шаруалар мақта зауыттарын Аграрлық несие корпорациясы арқылы төмен пайыздық мөлшерлемемен қаржыландыру мәселесін қарастыруды сұрады.
Екінші мәселе – аударылған субсидияларды өзгеріссіз қалдыру. Өсімдік шаруашылығы дақылдарының өнімділігі мен сапасын арттыруды субсидиялаудың қолданыстағы ержелерінде өтпелі өтінім көзделген. Осы механизмге сәйкес шаруа отандық тыңайтқыш өндірушіге тыңайтқыш құнының жартысын төлейді, ал екінші бөлігін субсидия түрінде зауытқа мемлекет тарапынан өтеледі. Дәл осы механизм Түркістан облысында ең көп танымал. Бүгін Ауыл шаруашылығы министрлігі аударым өтінімдерінің механизмін жоюды жоспарлаған жаңа ережелер жобасын әзірледі. Алайда шаруалар мен өндірушілер тыңайтқыштарды арзан бағамен алу үшін оны қалдыруды сұрайды.
«Үкімет тарапынан жеңіл және тоқыма өнеркәсібін дамытуға қолдау көрсетіледі, осы бағытты барынша дамып, халықаралық нарыққа шығу қажет. Өндірушілердің субсидияларды төлеу жүйесі үнемі өзгеріп отырады, тұрақтылық жоқ, жоспарлау қиын деген шағымдарын біз естіп келеміз. Аударым өтінімдері бойынша төлемнің бұрынғы тетіктерін қалдыру керек деп санаймын. Ал жеңілдетілген несиелеу бойынша талқылау қажет. Ауыл шаруашылығы министрлігіне айтылған барлық мәселелерді пысықтауды тапсырамын», — деді Серік Жұманғарин.
Нәтижесінде, өтпелі өтінімдер бойынша субсидияларды төлеу тетігін қалдыру, сондай-ақ тыңайтқыштарды сатып алу кезінде субсидияларды ауыл шаруашылығы өндірушісі тікелей ала алатын үшжақты шарттың тетігін қосымша қосу туралы шешім қабылданды.
Сол күні Серік Жұманғарин өңірдің жылыжай иелерімен кездесті. Мұнда, Сарыағаш ауданындағыдай, өндіріске қажетті көмір тапшылығына көбісі шағымданады. Серік Жұманғарин бүгінде Индустрия министрлігі елдің негізгі көмір өндіруші кәсіпорындарымен тікелей көмір разрездерінен жеткізу бойынша шарттар жасау мүмкіндігін пысықтап жатқанын хабарлады. Сондай-ақ, биржа арқылы көмірді алдын ала сатып алу және оны сақтау мүмкіндіктері қарастырылуда.
